હિન્દુ ધર્મમાં એકાદશીનું ઘણું મહત્વ છે. ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત આ વ્રતમાં યથાર્થ પૂજા સાથે વ્રત રાખવામાં આવે છે. એક વર્ષમાં ૨૪ એકાદશીઓ આવે છે. આવી સ્થિતિમાં દરેક મહિનામાં ૨ એકાદશી આવે છે પ્રથમ કૃષ્ણ પક્ષમાં અને બીજી શુક્લ પક્ષમાં. એવું માનવામાં આવે છે કે આ વ્રત કરવાથી દરેક દુ:ખ, કષ્ટ અને પાપોમાંથી મુક્તિ મળે છે અને સુખ-સમૃદ્ધિ મળે છે. એકાદશીના દિવસના કેટલાક નિયમો છે જેનું પાલન કરવું જરૂરી છે.
આવો જ એક નિયમ છે કે એકાદશી પર ચોખા ન ખાવા જોઈએ. આજે અમે તેનું ધાર્મિક અને વૈજ્ઞાનિક કારણ જણાવીશું. પંચાંગ અનુસાર ૨૧ ઓક્ટોબરે રમા એકાદશીનું વ્રત કરવામાં આવી રહ્યું છે. કારતક માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશીને રમા એકાદશી કહેવામાં આવે છે. આ એકાદશી ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે.દંતકથા અનુસાર, મહર્ષિએ મેધાથી મા શક્તિના ક્રોધથી બચવા માટે પોતાનું શરીર પૃથ્વીમાં છોડી દીધું હતું. કહેવાય છે કે જે દિવસે તેમણે દેહ છોડ્યો તે દિવસે એકાદશી હતી.
જ્યારે મહર્ષિએ દેહ છોડ્યો ત્યારે તેઓ ચોખા અને જવના રૂપમાં પૃથ્વી પર જન્મ્યા હતા. તેથી જ ચોખા અને જવને જીવ માનવામાં આવે છે. એકાદશીના દિવસે તેનું સેવન કરવું એ મહર્ષિ મેધાના રક્ત અને રક્તનું સેવન કરવા સમાન છે.એકાદશી પર ચોખા ન ખાવા પાછળ એક વૈજ્ઞાનિક કારણ પણ છે. આ મુજબ ચોખામાં પાણીની માત્રા વધુ જોવા મળે છે. આવી સ્થિતિમાં પાણીમાં ચંદ્રની અસર વધુ હોય છે અને ચંદ્રને મનનો કારક માનવામાં આવે છે.
જ્યારે વ્યક્તિ એકાદશીના દિવસે ચોખાનું સેવન કરે છે, તો તેના શરીરમાં પાણીની માત્રા વધારે હોય છે. આવી સ્થિતિમાં તેનું મન અશાંત અને વિચલિત થઈ જાય છે. આવી સ્થિતિમાં તેને પોતાના વ્રત પૂર્ણ કરવામાં ઘણી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે. આથી ધાર્મિક અને વૈજ્ઞાનિક રીતે એકાદશીના દિવસે ચોખા ખાવાની મનાઈ કરવામાં આવે છે.
